Το εξατομικευμένο πρόγραμμα φυτοπροστασίας για το γλοιοσπόριο θα φέρει αποτελέσματα στην ελαιοπαραγωγή και θα προφυλάξει το περιβάλλον

✱ Συνέντευξη με τον Δρ Κωνσταντίνο Α. Αλιφέρη, Διευθυντή Εργ. Γεωργικής Φαρμακολογίας, Επικ. Καθηγητής Γεωργικής Φαρμακολογίας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών ✱ Στην Επιχειρησιακή Ομάδα του Έργου συμμετέχει η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, η οποία είναι υπεύθυνη για τον συντονισμό και τις δράσεις διάχυσής του

Στην ανάπτυξη ενός εξατομικευμένου συστήματος φυτοπροστασίας, το οποίο μπορεί να αντιμετωπίσει τα ανθεκτικά στελέχη της σοβαρότατης μυκητολογικής ασθένειας του γλοιοσπορίου στην ελιά, προχώρησε ερευνητική ομάδα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Συνέντευξη στην Τάνια Γεωργιοπούλου για το ypaithros.gr

Η «ΥΧ» μίλησε με τον επικεφαλής του σχετικού προγράμματος, Δρ Κωνσταντίνο Α. Αλιφέρη, Διευθυντή Εργαστηρίου Γεωργικής Φαρμακολογίας και Επίκουρο Καθηγητή Γεωργικής Φαρμακολογίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο οποίος μετέφερε λεπτομέρειες του εγχειρήματος και πώς αυτό μπορεί να συμβάλει εμπράκτως στη δουλειά του ελαιοπαραγωγού.

Πώς ξεκίνησε η ιδέα για την ανάπτυξη του εξατομικευμένου συστήματος φυτοπροστασίας;

Η ερευνητική μας ομάδα ασχολείται με τη μελέτη της ασθένειας του γλοιοσπορίου, γνωστή και ως ανθράκωση ή παστέλλα της ελιάς, η οποία προκαλείται από τον φυτοπαθογόνο μύκητα Colletotrichum sp. Όπως μας αναφέρουν οι παραγωγοί και γεωπόνοι συνεργάτες μας, κατά περιόδους παρουσιάζονται εκτεταμένες προσβολές και απώλειες παραγωγής, παρά την εφαρμογή προγραμμάτων φυτοπροστασίας.

Στο πλαίσιο της αναζήτησης των αιτιών, και αναλύοντας δείγματα από διάφορες περιοχές, διαπιστώσαμε την ύπαρξη διαφορετικών μορφοτύπων του παθογόνου, οι οποίοι εμφανίζουν κυμαινόμενα επίπεδα ευαισθησίας-ανθεκτικότητας σε εγκεκριμένα μυκητοκτόνα.

Επομένως, εάν, για παράδειγμα, σε μια περιοχή επικρατούν στελέχη με αυξημένη ανθεκτικότητα σε μια ομάδα μυκητοκτόνων, τότε, ακόμη και αν ο παραγωγός εφαρμόσει σωστά ένα πρόγραμμα φυτοπροστασίας, χρησιμοποιώντας τις συγκεκριμένες δραστικές ουσίες, δεν θα καταφέρει να ελέγξει το παθογόνο.

Χρειάζεται, λοιπόν, η ανάπτυξη εξειδικευμένων προγραμμάτων φυτοπροστασίας, με βάση τους απαντώμενους γονοτύπους σε κάθε περιοχή.

Μπορείτε να μας εξηγήσετε πώς ακριβώς λειτουργεί;

Ξεκινάμε με την απομόνωση και τον χαρακτηρισμό στελεχών του μύκητα από διαφορετικές ελαιοκομικές περιοχές της χώρας, με στόχο τη μελέτη των φαινοτυπικών χαρακτηριστικών τους και την αξιολόγηση της παθογόνου ικανότητάς τους και της ευαισθησίας-ανθεκτικότητάς τους στο σύνολο των εγκεκριμένων δραστικών ουσιών. Λόγω της έκτασης που καλύπτουν οι ελαιώνες στην Ελλάδα, ο πειραματισμός αυτός δεν μπορεί να γίνει για το σύνολο των ελαιοκομικών περιοχών.

Όμως, μέσω της μεταβολιμικής ανάλυσης, μελετάμε τον μεταβολισμό των ήδη υπαρχόντων στελεχών της συλλογής του εργαστηρίου μας, ώστε να ομαδοποιήσουμε τα στελέχη με βάση την παθογόνο ικανότητά τους και τα επίπεδα ανθεκτικότητάς τους σε εγκεκριμένα μυκητοκτόνα. Έτσι, λίγες μέρες μετά την απομόνωση ενός στελέχους από τον αγρό, μπορούμε να έχουμε μια πρόβλεψη για την παθογόνο ικανότητά του, καθώς και την ύπαρξη ή όχι ανθεκτικότητας, ώστε να προτείνουμε το κατάλληλο πρόγραμμα φυτοπροστασίας.

Επομένως, κ. Αλιφέρη, η ιδέα αυτή, του εξατομικευμένου προγράμματος φυτοπροστασίας, υλοποιείται την τρέχουσα περίοδο μέσω της Επιχειρησιακής Ομάδας «MUCH BETTER OIL», στην οποία το Εργαστήριο Γεωργικής Φαρμακολογίας του ΓΠΑ και εσείς, ως επιστημονικός υπεύθυνος, είστε μέλη. Πώς δημιουργήθηκε η Επιχειρησιακή σας Ομάδα και από ποια μέλη αποτελείται;

Το συγκεκριμένο έργο περιλαμβάνει ενότητες εργασίας και παραδοτέα, η υλοποίηση των οποίων προϋποθέτει τη συνεργασία διαφορετικών φορέων που διαθέτουν εμπειρία στα αντίστοιχα αντικείμενα.

Η Επιχειρησιακή μας Ομάδα αποτελείται από τη GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, που είναι υπεύθυνη για τον συντονισμό του έργου και των δράσεων διάχυσής του, το Εργαστήριο Γεωργικής Φαρμακολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, το Εργαστήριο Δομικών Μελετών Βιομορίων & Φαρμάκων με NMR του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς Ελαιώνας και Νηλέας.

Πώς συμβάλλουν η Επιχειρησιακή σας Ομάδα και το επιχειρησιακό σας σχέδιο στην παραγωγικότητα και βιωσιμότητα της γεωργίας, που είναι και ο στόχος του Υπομέτρου 16.1-16.2 του Μέτρου 16 «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ»;

Μέχρι σήμερα, η φυτοπροστασία έναντι του γλοιοσπορίου της ελιάς στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην εφαρμογή χημικών προϊόντων φυτοπροστασίας, εγκεκριμένων για το παθογόνο αίτιο, χωρίς όμως να έχει προηγηθεί μελέτη τόσο των μορφοτύπων που κυριαρχούν στην εκάστοτε περιοχή όσο και των επιπέδων ανθεκτικότητάς τους στα φυτοπροστατευτικά προϊόντα που εφαρμόζονται.

Η εφαρμογή ποσοτήτων σκευασμάτων χωρίς να έχουν μελετηθεί οι μορφότυποι του παθογόνου που επικρατούν σε τοπικό επίπεδο εντείνουν το φαινόμενο της ανθεκτικότητας και επιβαρύνουν το περιβάλλον, ενώ παράλληλα δεν επιτυγχάνουν και το επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή την προστασία της παραγωγής.

Η εξατομικευμένη φυτοπροστασία, η οποία αποτελεί βασικό πυλώνα του Επιχειρησιακού μας Σχεδίου, οδηγεί στην προστασία της παραγωγής, αλλά και της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων, με τον μικρότερο αντίκτυπο στο περιβάλλον, αφού θα μειωθούν οι εισροές φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

Η προσέγγιση αυτή συμβαδίζει απόλυτα με τις αρχές της «πράσινης» οικονομίας και της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» (Farm to Fork) της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal).

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Υπαιθρος Χώρα και στον δικτυακό τόπο ypaithros.gr